FX-1
น้ำยาล้างฟิล์มให้ความคนชัดสูงจัด
กลุ่มน้ำยา FX นี้เป็นฝีมือการคิดค้นทดลองของ คุณ Geoffrey
W. Crawley โดยน้ำยาสูตร FX-1 ของคุณ Crawley นี้จัดได้ว่าเป็น Formula-1 ในด้านความคมชัดเลยทีเดียว
ภาพที่ได้ยังคงความสวยงามในเรื่องน้ำหนักสีอยู่ และให้ความรู้สึกว่าภาพนั้นชัดเหมือกับว่า
สลักลงไป ก็เนื่องจากว่ากลไกทางเคมีของน้ำยาสูตรนี้จะทำให้เกิดปรากฏการณ์เพิ่มความเปรียบต่างที่ขอบ
(edge contrast) นั่นเอง FX-1 จะทำให้ฟิล์มมีเกรนหยาบกว่า D-76 อยู่บ้าง แต่นั่นแทบจะไม่เป็นปัญหาอะไรเลย
เนื่องจากความน่าสนใจของภาพที่ได้นั้นไปอยู่ที่ รายละเอียดต่างๆที่ปรากฏชัดขึ้นแทน
และเราสามารถลดขนาดเกรนลงได้อีกเล็กน้อยจาก การทดสอบถ่ายภาพ ที่ค่าความไวแสง,
เวลาการล้าง, อุณหภูมิ และการเขย่าที่เหมาะสมที่สุดแทน สำหรับการตั้งค่าความไวแสงของฟิล์ที่จะมาล้างในน้ำยา
FX-1 นี้ให้ทดสอบค่าเริ่มต้นที่ค่าความไวแสงสูงกว่าค่าที่ระบุไว้ที่กล่อง 1
stop
ข้อควรระวังในการน้ำยาล้างฟิล์มประเภทให้ความคมชัดสูงนี้คือมันจะเพิ่มความคมชัดในขณะเดียวกันก็เพิ่มความไม่คมชัดให้เห็น
กันชัดๆ อีกด้วย!?! ดังนั้นในการถ่ายภาพจึงควรถ่ายให้มีคุณภาพของภาพที่สูง เช่น
ใช้เลนส์ดีๆ ใช้รูรับแสงกลางๆ โฟกัสให้เหมาะ ใช้ขาตั้งกล้องกับสายลั่นชัตเตอร์
วัดแสงให้ถูกเป็นต้น
การผสม stock solution
จะผสมน้ำยาแยกเป็น 2 ส่วนคือส่วน A และส่วน B น้ำยาส่วน A ต้องเก็บในขวดพลาสติคสีชา
และน้ำยาส่วน B ควรเก็บในขวดพลาสติค น้ำที่ใช้ในการเตรียมน้ำยาส่วน A นั้นต้องเป็นน้ำที่มีความบริสุทธ์สูงมาก
ควรใช้น้ำกลั่นแบบที่ใช้ในห้องทดลองเคมี รวมถึงภาชนะที่จะ ใช้ผสมน้ำยา ขวดที่จะใช้เก็บ
และอุปกรณ์ทุกชิ้นที่จะใช้ในการผสม ต้องล้างให้สะอาดและชะหรือกลั้ว (rinse) ด้วยน้ำกลั่นเสียก่อน
...เด็กสายวิทย์คงทำเป็นไม่มีปัญหา
ส่วนผสมน้ำยาส่วน A
การผสมน้ำยาส่วน A
ให้เติม Sodium Sulfite
เพียงปลายช้อนลงไปและคนให้ละลายก่อน เป็นการกันไม่ให้ เกิดปฏิกิริยา Oxidation
กับ Metol แต่ถ้าใส่ Sodium Sulfite มากเกินไป
Metol ก็จะละลายยาก
หลังจากนั้นเติมสารต่างๆตามลำดับ อย่าสลับขั้น และอย่าลืมว่าต้องคนสารให้ ละลายให้หมดก่อน
แล้วจึงเติมสารตัวถัดไป กฏข้อนี้ยังคงใช้ในการผสมน้ำยาทุกชนิด
การเตรียม สารละลาย Possium Iodide 0.001%
1. ละลายเกล็ด Potassium
Iodide 1 g ในน้ำกลั่น 1000 ml
2. ตวงสารละลายจากข้อ 1. มา 100 ml แล้วเติมน้ำกลั่นลงไปจนครบ 1000 ml
3. ตวงสารละลายจากข้อ 2. มา 100 ml แล้วเติมน้ำกลั่นลงไปจนครบ 1000 ml
เราก็จะได้ สารละลาย Possium Iodide 0.001%
หรือสารละลายที่มี Potassium
Iodide ละลายอยู่ 1 mg ต่อ 100 ml
ส่วนผสมน้ำยาส่วน B
น้ำกลั่น (90 oF/ 32
oC) |
900
|
ml |
Sodium Carbonate
(anhy) |
25
|
g |
เติมน้ำกลั่นจนครบ |
1000
|
ml |
อายุการเก็บน้ำยา
น้ำยาส่วน A เมื่อเก็บเต็มขวดจะเก็บได้นานประมาณ 1 ปี แต่เราสามารถยืดอายุการเก็บน้ำยาได้โดยการเติม
isopropyl alcohol 50 ml ลงไปแทนที่การเติมน้ำกลั่นในขั้นตอนสุดท้ายของการผสมน้ำยา
แต่จะทำให้สมบัติของน้ำยาเปลี่ยนไป เวลาที่ใช้ในการล้างจะสั้นลงและ การเขย่าก็จะต้องลดลงด้วย
น้ำยาส่วน B มีอายุการเก็บประมาณ 1 ปีเช่นเดียวกัน และควรเก็บน้ำยาส่วน
B นี้ในขวดพลาสติค ไม่ควรเก็บในขวดแก้ว
การผสมน้ำยาเพื่อจะใช้งาน (working solution)
ให้ผสมน้ำยาในอัตราส่วน A : B : น้ำกลั่น เท่ากับ 1:1:8 แล้วลดอุณหภูมิน้ำยามาอยู่ที่
20 oC เมื่อผสมแล้วให้ใช้งานทันที
การล้างฟิล์ม
ฟิล์มที่จะมาล้างในน้ำยา FX-1 ให้ถ่ายที่ความไวแสงสูงกว่าที่ระบุข้างกล่อง
1 stop เวลาล้างควรทดสอบที่ช่วงเวลาประมาณ 12-16 นาที ที่ 20 oC อย่าเขย่ามากไม่งั้นเกรนจะขึ้น ควรจะแกว่งแท็งค์เบาๆเพียง
5 ครั้งต่อนาที หรือหมุนแท็งค์ 6-8 รอบต่อนาที เมื่อใช้ปริมาณ น้ำยา 300 ml
และเพิ่มเป็น 10-12 รอบต่อนาทีเมื่อใช้แท็งค์ขนาดใหญ่ จากนั้นก็ใช้ stopbath,
fix, ฯลฯ ตามปกติ
เอกสารอ้างอิง
- Smith, Jack W. The Photographic and Chemistry Collection, http://www.jetcity.com/~mrjones
.
- Fotoinfo.com, http://www.fotoinfo.com
.
"http://thaimonochrome.tripod.com"
|